Misschien heb je niet veel met fietsen en denk je dat iedere fiets hetzelfde is. Maar een van de belangrijkste verschillen zit in de type aandrijving van de fiets. Dit is bij een stadsfiets weer totaal anders dan bij mountainbike. Wat hier anders aan is en wat het beste systeem is voor jouw gebruik lees je allemaal in deze blog. Om alvast het één en het ander te verklappen kunnen wij je vertellen dat des te lichter het systeem en des te meer versnellingen er op de fiets zitten het systeem steeds kwetsbaarder is. Ben je op zoek naar een stevige onderhoudsarme fiets? Dan kan je het beste kiezen voor een fiets zonder versnellingen of met 3 versnellingen. Ben je juist opzoek naar een super lichtgewichte fiets? Dan kom je waarschijnlijk uit in een fiets met een derailleur.
Welk systeem is het beste voor mij?
In Nederland zijn de meeste stadsfietsen uitgevoerd met een dichte kettingkast en een daarbij behorende schakelnaaf. Dit zorgt ervoor dat je minder onderhoud hebt aan de fiets. De fietsketting wordt beter beschermt tegen vuil en pekel van buiten af. Fietsen met een dichte kettingkast zijn te verkrijgen met of zonder versnellingen. Echter worden de fietsen zonder versnellingen vaak enkel en alleen gebruikt voor zeer korte afstanden zoals op een industrieterrein. Ben je van plan om afstanden van meer dan enkele honderden meters af te leggen? Dan kan je hebt beste kiezen voor een fiets met een aantal versnellingen.
Is prijs een doorslaggevende factor bij het kopen van een nieuwe fiets? Dan zal je waarschijnlijk uitkomen in een fiets met 3 versnellingen. Ben je van plan wat langere afstanden te fietsen? En wil je bijna geen onderhoud? Dan is het aan te raden om een fiets te kopen met 7 of 8 versnellingen. De versnellingsnaven worden gemaakt door het merk Shimano en verschillen met name in de tussenstappen. Zo zal de 1 van een 8 versnellingsnaaf redelijk overeenkomen met de 1 van een 3 versnellingsnaaf. Dit zelfde geld voor de 8e en 3e versnelling. Deze zouden beide nagenoeg even zwaar trappen.
Fiets je langere afstanden en heb je een flinke tegenwind? Dan zal de 1e versnelling van een 3 versnellingsnaaf wellicht iets te licht aanvoelen en de 2e versnelling weer net te zwaar. Dit probleem zal je met een 7 of 8 versnellingsnaaf niet hebben. Je kunt de versnellingen dus veel verder naar wens personaliseren. Wel is een 7 of 8 versnellingsnaaf een stukje duurder en lastiger om te ontwikkelen. Dit zorgt ervoor dat deze fietsen altijd een stukje duurder zijn dan stadsfietsen met 3 versnellingen.
Verschil tussen Shimano Nexus en Alfine
Eerder hadden wij het over fietsen met 3, 7 of 8 versnellingen. Dit betreft de standaard Shimano Nexus schakelnaven die in zo’n 80% van alle stadsfietsen zit. Deze systemen werken allemaal met verschillende pallen die in elkaar moeten vallen om in een andere versnelling te raken. Soms vallen de pallen niet goed in elkaar. Dit kan komen door verschillende dingen. Zo kan de afstelling van de naaf niet meer goed staan of wordt er te snel doorgetrapt. De pallen vallen namelijk beter in elkaar wanneer de benen heel even stilgehouden worden. Op de naaf zitten gele indicatiepuntjes. Bij een Nexus 7 of 8 schakelnaaf moeten deze gele indicatiepuntjes precies tegenover elkaar staan wanneer de fiets in de 4e versnelling staat.
Ook bestaat er een luxere schakelnaaf van Shimano. Dit zijn de Alfine shakelnaaf is te verkrijgen in twee verschillende varianten. Namelijk de 8 versnellingsnaaf en de 11 versnellingsnaaf. Waar de Nexus naven werken met pallen werken de Shimano Alfine schakelnaven met kogels. De Shimano Alfine schakelnaven draaien ietsjes lichter dan de Nexus naven. Echter zal je de Shimano Alfine naven slechts vinden op de duurdere fietsen die zijn voorzien van een beltdrive. Een beltdrive is er in verschillende uitvoeringen. En ook alle overige eigenschappen van de beltdrive lees je in ons blog over de beltdrive.
5 versnellingsnaaf of Enviolo
Heb je een elektrische fiets met een sterke middenmotor? Dan is een Shimano Nexus 7 of 8 schakelnaaf niet geschikt. Dit zelfde geld voor de Alfine schakelnaven. Maar waarom zijn deze schakelnaven dan niet geschikt? Heb je een middenmotor die sterker is dan 50 newtonmeter? Dan zal deze motor de pallen van de versnellingen uit zijn fatsoen trekken. Dit komt omdat de meeste mensen van versnelling 7 in één keer schakelen naar versnelling 2. Het binnenwerk van de schakelnaaf krijgt hierdoor te veel klappen te voorduren terwijl er spanning op de naaf wordt gezet. Heb je een elektrische fiets met een voorwielmotor en een middenmotor met een kracht van 50 newtonmeter? Dan kan de schakelnaaf nog goed overweg met de spanning van de motor. De meest bekende en betrouwbare middenmotor met een kracht van 40 newtonmeter is de Bosch Active Line. Deze motor is uitstekend geschikt voor fietsen die uitsluitend in Nederland worden gebruikt. Maar ga je naar het buitenland of een heuvelachtig gebied? Dan is eigenlijk een middenmotor met een kracht van 50 newtonmeter geen overbodige luxe. De meest bekende middenmotoren met een kracht van 50 newtonmeter zijn de Bosch Active Line Plus en Yamaha SynDrive Core.
Maar heb je een elektrische fiets die voorzien is van een middenmotor met een kracht die sterker is dan 50 newtonmeter dan heb je een andere schakelnaaf nodig. Bekende en betrouwbare middenmotor met een kracht van boven de 50 newtonmeter zijn: de Bosch Performance (75 Nm), Bosch Performance CX (85 Nm), Yamaha SynDrive Sport (70 Nm), Shimano EP6 (60 Nm) en de Shimano EP8 (80 Nm). Wanneer jouw fiets gebruik maakt van een sterke motor kan je het beste gebruik maken van een Shimano Nexus 5, Enviolo traploze schakelnaaf of een derailleur.
Heb je een Bosch Performance middemotor met een kracht van 65 newtonmeter? Dat kan want sinds 2023 heeft Bosch de middenmotoren met BES3 geïntroduceerd. Dit zijn slimmere middenmotoren met veel meer technische snufjes. Zo kan je via de Bosch Flow app vele instellingen veranderen en soms zelfs navigeren. Echter is dit ook weer sterk afhankelijk van het type display op de fiets. Navigeren kan je bijvoorbeeld enkel met een Bosch Kiox display. Met de introductie van de BES3 motoren is de kracht van de Bosch Performance lijn ook verhoogd van 65 naar 75 newtonmeter.
Wat maakt de Shimano Nexus 5 schakelnaaf zo mooi?
De meeste schakelnaven worden gemaakt door Shimano. Echter kreeg het merk vaak klachten over het slecht schakelen van de Nexus 7 en 8 schakelnaven. Deze klachten kwamen voornamelijk voor bij elektrische fietsen met een sterke middenmotor met een kracht van boven de 50 newtonmeter. Het slechte schakelen werd veroorzaakt door een combinatie van kracht en de verwerking hiervan op de pallen van de schakelnaaf. Schakel je als gebruiker van versnelling naar versnelling dan zal je weinig klachten hebben. Maar uit het dagelijkse gebruik is gebleken dat de meeste gebruikers meerdere versnellingen in één keer overslaan. Zo schakelen de meeste gebruikers van versnelling 7 naar versnelling 3. Het binnenwerk van de schakelnaaf kan de klappen die het hierdoor krijgt niet goed verwerken en zal minder goed gaan schakelen.
Maar Shimano heeft inmiddels een oplossing gevonden om dit probleem te tackelen. Het merk heeft de Shimano Nexus 5 schakelnaaf ontwikkeld. Deze schakelnaaf is een stuk robuuster dan de andere Shimano schakelnaven. Het draaien van de schakelaar gaat tegen de natuurlijke richting in waardoor je als gebruiker minder snel in één keer meerdere versnellingen schakelt. Ook zijn de stappen ietsjes groter waardoor de afstelling van deze schakelnaaf iets minder nauwkeurig komt. Het binnenwerk van deze Shimano Nexus 5 naaf is veel sterker en beschermt zichzelf tegen te veel spanning. Wordt er tijdens het schakelen namelijk te veel spanning op de schakelnaaf gezet? Dan zal binnenwerk zichzelf beschermen door een gedeelte los te koppelen. Dit kan ervoor zorgen dat de naaf een geluid zal maken tijdens het schakelen. Maar het grote voordeel is wel dat de naaf zichzelf beschermt en gewoon blijft doorschakelen wanneer deze zelfbescherming in werking treed. Het nadeel aan deze zelfbescherming is dat de Shimano Nexus 5 schakelnaaf soms wordt omschreven als een kraaknaaf. Wanneer dit het geval is zal je zelf niet op de juiste manier schakelen.
Waarom een Enviolo schakelnaaf fijn in het gebruik is
Naast de wel bekende schakelnaven van Shimano is er ook nog een andere speler op de markt. Echter zie deze schakelnaven enkel bij elektrische fietsen met een hele sterke middenmotor. Dit komt omdat het schakelsysteem van Enviolo werkt met kogels en je geen klikken hebt bij het schakelen. Ook zit je met Enviolo niet meer vast aan het aantal versnellingen van de schakelnaaf. Met een Enviolo schakelnaaf kies je namelijk geheel zelf hoe zwaar of licht je trapt. Wel zit er een beperking op de lichtste en zwaarste dat geschakeld kan worden. De schakelnaven van Enviolo kunnen uitstekend overweg met veel kracht. De naaf zal dus niet kapot getrapt of geschakeld worden.
Ook is het mogelijk om automatisch te schakelen met de Enviolo schakelnaven. Hiervoor heb je echter wel een Enviolo Auto uitvoering voor nodig. Dit schakelsysteem kan je vergelijken met een automaat die je gewend bent vanuit de auto. Wanneer er harder gefietst wordt zal het systeem vanzelf zwaarder gaan schakelen. Dit doet het systeem aan de hand van de omwentelingen die worden gemaakt. Maar niet gevreesd je kan het systeem altijd overrulen met een schakelknop die op de fiets zit.
Wanneer een elektrische fiets voorzien is van een Enviolo schakelnaaf zal deze in de meeste gevallen een Gates beltdrive hebben. Dit maakt de fiets nagenoeg onderhoudsarm. Het voordeel van de beltdrive is dat deze 3 tot 5 keer zolang meegaat als een fietsketting. Maar ook heb je geen last van een rammelende kettingkast op de fiets.
Welke schakelnaaf is dan het beste?
Het is en blijft een moeilijke vraag om te beantwoorden, aangezien dit eigenlijk afhankelijk is van je wensen. Gebruik je de fiets enkel binnen het dorp? Dan kan je heel goed overweg met een fiets die voorzien is van 3,7 of 8 versnellingen. Wil je iets langere tochten maken dan kunnen wij je zeker aanraden om een fiets kopen die voorzien is van een licht lopende Shimano Alfine schakelnaaf. Hierbij heb je de keuze uit 8 of 11 versnellingen. In de praktijk zien wij echter vaker problemen met de Shimano Alfine 11 schakelnaaf dan met de schakelnaaf met 8 versnellingen. Dit komt weer omdat de Alfine 11 schakelnaaf vraagt om een nauwkeurigere afstelling.
Automatisch schakelen op een fiets? Dat kan je alleen met het Enviolo Auto systeem. De mechanische Enviolo schakelnaven zijn wat betreft rolweerstand te vergelijken met de Shimano Alfine schakelnaven. Het enige verschil is dat de ene schakelnaaf voorzien is van klikjes en de andere traploos is. Fiets je echt heel erg veel? Dan ben je wellicht toch beter af met een Shimano Alfine schakelnaaf. Dit omdat je in de Alfine schakelnaven de olie kan verversen. Op deze manier blijft de Shimano Alfine schakelnaaf na heel wat kilometers ook gewoon soepel lopen.
De voordelen van een fiets met derailleur
Wil je echt veel gaan fietsen? Dan is een lichtgewicht fiets geen overbodige luxe. Een lichtgewicht fiets is echter vaak uitgevoerd met een derailleur. Naast dat een derailleur lichter in het gewicht is dan een schakelnaaf vergt een fiets met derailleur ook een stukje meer onderhoud. Zo moet je de fietsketting regelmatig ontvetten en voorzien van een nieuw smeermiddel. Ligt er in de winter pekel op de weg? Dan is een derailleur een stuk kwetsbaarder dan een fiets met een beltdrive. Het is dan ook aan te raden om na iedere winter de fiets te voorzien van een nieuwe fietsketting en cassette. Ook kan je tussentijds de slijtage van de fietsketting opmeten, zodat je deze tijdig kan vervangen en langer kunt doen met de cassette die op de fiets zit.
Het grootste voordeel aan een fiets met een derailleur is dat er niets zo licht fietst. Het wiel is namelijk voorzien van twee lagers die rond elkaar draaien. Dit in tegenstelling tot een schakelnaaf waarbij het binnenwerk bestaat uit lagers en pallen om mee te schakelen. Een ander groot voordeel aan een fiets met derailleur is dat je op een lichtere versnelling kunt schakelen. Zo is een fiets met derailleur meestal voorzien van meer dan 21 versnellingen. Ook zijn de vertandingen sneller aan te passen. Zo kan je er voor kiezen om een andere versnelling te steken.
Waar nagenoeg alle stadsfietsen en sportfietsen zijn voorzien van een mechanisch systeem om schakelen zijn er ook fietsen die gebruik maken van elektrisch schakelen. Dit zijn meestal de duurdere racefietsen en mountainbikes. Het voordeel aan elektronisch schakelen is dat het schakelen tussen de verschillende versnellingen makkelijker gaat. Het nadeel aan elektronisch schakelen is echter dat je niet moet vergeten om de accu geregeld op te laden.
Verschillende kwaliteiten derailleurs
Waar je met een dichte schakelnaaf verschillende kwaliteiten hebt, heb je ook in de schakelsystemen met een derailleur verschillende kwaliteiten. Sterker nog er zijn veel meer verschillende derailleurs dan schakelnaven. Dit komt omdat schakelnaven voornamelijk in Nederland voorkomen. Heb je een heuvelachtig gebied? Dan zal een fiets met schakelnaaf en dichte kettingkast niet geschikt zijn voor het dagelijkse gebruik.
De basis kwaliteiten van schakelgroepen met een derailleur zijn Shimano Altus Acera en Alivio. Heb je een betere schakelgroep dan zal dit waarschijnlijk Shimano Deore zijn. Deze Deore derailleur is een van de luxere derailleurs die nog op een sportfiets wordt gebruikt. Heb je een luxere mountainbike? Dan zal er een Shimano SLX, XT of zelfs XTR op zitten. Op een racefiets heb je ook weer verschillende schakelgroepen zoals Shimano Claris, Sora, Tiagra, 105, Ultegra en Dura-ace. Over het algemeen kunnen we zeggen dat des te luxer de schakelgroep des te sneller je kunt schakelen tussen de verschillende versnellingen, des te lichter in het gewicht de schakelgroep is en hoe meer versnellingen de fiets heeft.
De nieuwste Shimano Cues schakelgroepen
Echter heeft Shimano nieuwe schakelgroepen ontwikkeld. Hiermee komen in de toekomst de simpeler schakelgroepen te vervallen. De nieuwe Shimano Cues groepen zijn voorzien van een linkglide technologie. Deze Linkglide technologie houd in dat de fietsketting en cassette duurzamer, dikker en stugger zijn.
Ook houd de linkglide technologie in dat de cassette en kettingbladen zijn voorzien van langere tandwielen, waardoor de fietsketting nog beter blijft liggen. Het grootste voordeel aan de Cues schakelgroepen is dat de fietsketting en cassette een stuk lange meegaan dan bij de andere schakelgroepen.
Ook van de Shimano Cues schakelgroepen bestaat er een elektronische variant. Deze elektronische variant zal je echter enkel op luxe elektrische fietsen of mountainbikes zien. Het mooiste aan deze elektronische Cues schakelgroepset is dat er een handmatige en automatische functie op zit. Zo kan je er voor kiezen om zelf te kiezen in welke versnelling je fietst. Ook kan het elektrische systeem zelf schakelen aan de hand van de trapfrequentie en snelheid. Dus fiets je zachtjes met een lage been omwenteling? Dan zal het systeem vanzelf gaan schakelen. Maar het wordt nog mooier. Sta je in een zware versnelling en rem je voor een bocht? Dan zal je na de bocht al op een andere versnelling zitten. Dit komt doordat het kettingblad zichzelf loskoppelt met een aantal pallen en vanuit zichzelf gaat draaien. Hierdoor kan het systeem de fietsketting op een ander tandwiel leggen.